Mira Tafa

Literatür incelendiğinde, CFTR proteini, aynı isimdeki proteini kodlayan gen dizisini ifade eder. Aslında, proteinin kendisine ATP bağlayıcı kaset süper ailesinin bir parçası olması nedeniyle bir ABC taşıyıcısı olarak atıfta bulunulur.

Bu proteini diğerlerinden ayıran özellik; bir klorür kanalının işlevselliğidir. Kanal, ATP ve hidrolizi temelinde çalıştığından, klorür iyonlarının hareketi, kesiti ve su moleküllerinin absorpsiyonu açısından epitel dokularındaki suyu da kontrol edecek olan şeydir. Kromozom 7'de yer alan bu genin mutasyonu, en yaygın olarak Kafkas kökenlilerde yayılan Kistik Fibrozis genetik hastalığının ortaya çıkmasına neden olur.

Hastalığın en yaygın mutasyonu p olarak adlandırılır. F508del, üç baz çiftinin silinmesinin bir sonucu olarak geliyor. Genin keşfedildiği 1989 yılında yapılan bir araştırma, bu mutasyonun tek bir olayın sonucu olduğunu ve bu faktörün mutasyona uğramış geni taşıma veya hastalığı sergileme olasılığını artırdığını ileri sürdü. Kistik Fibrozis (otozomal resesif geçişli bir hastalık) homojen bir hastalık olarak kabul edilebilse de, teşhis konulan hastalarda CFTR geninde hiç mutasyon olmadığı durumlar da vardır. Bu diğer bölgelerdeki mutasyonlar, hastalığın “fenokopileri” olarak da adlandırılabilir.

Bununla birlikte, bu makalenin ana sorusu, hastalığın ne zaman ortaya çıktığı ile ilgili olmaya devam etmektedir. Wisconsin-Madison Üniversitesi'nde profesör olan Philip Farrell, Avusturya'da MÖ 350 civarında gömülü olan ve başkentin Doğa Tarihi Müzesi'nde korunan 32 iskeleti içeren bir araştırma yapmayı başardı. Kolordu dişlerinden toplanan DNA, p'ye sahip 3 kişiyi tanımladı. F508del mutasyonu. 32 iskelet arasında 3 gibi yüksek bir oran, bilim adamlarına, bozukluğun popülasyon genelinde bu Avrupa iskeletlerinin yaşından çok daha önce mevcut olduğu bilgisini verdi. Ayrıca, numuneleri içeren tüm mutasyonların taşıyıcılara ait olduğu düşünüldü, çünkü o sırada KF hastalarının hayatta kalma oranı sıfıra oldukça yakın olacaktı.

Şimdiye kadar, p'ye sahip en yaşlı kişi. DNA'sındaki F508del mutasyonunun Fransa ve Portekiz'de yaşadığı ve 4.600 - 4.725 yıl önce yaşadığına inanılıyor. Daha sonra mutasyon, bugün Birleşik Krallık ve İrlanda'ya ait olan bölgeye yayıldı.

Daha sonra, Tunç Çağı insanları çok göç edeceğinden mutasyon daha da yayılmaya başladı. Ancak bu mutasyonun taşıyıcılar için faydalı olup olmadığı henüz bilinmiyor. Kitlesel göçler nedeniyle enfeksiyonların ve epidermiğin son derece yaygın olduğu bir dönemin olması gerektiğini ve mutasyona uğramış CFTR geninin tek bir kopyasının zamanın olası bir vebasıyla savaşmak için avantajlı olabileceğini öne süren bir hipotez var. Bu derleme makalesinin atıfta bulunduğu çalışma, bu konuda herhangi bir kanıta sahip değildir.